Pages

Sinampura yening kawentenan iwang, ngiring tureksan lan melajah sareng-sareng

Thursday 29 November 2012

Satua bali I Lutung dadi Pecalang

I LUTUNG DADI PECALANG

Kacerita I Singa madeg ratu merintah sekancan burone. I lutung dadi

pecalang wireh keto nyabra dida. I lutung mideran nabdabang kekertan jagat.
Baan kenylne mejalan kemu-mai, sedek nyongkok angut-angut naenang kiap, I
lutung tengkejut ningehang munyin kukul titir; tuk, tuk, tuk…,tuk, tuk, sepanan ia
bangun kipak-kipek liatne merengang. Kaget tepukine I Blatuk ngulkul di punyan
kayune. I lutung nyeri raosne bangras, “Ih Blatuk ngudiang iba ngukul bulus?,
tingkah ibane ene, ngerang gumine mebiayuban. Enggalang orahang teken
awake!”,

I Blatuk enggalang tuun, tumuli ngeraos dadab, “inggih jero pecalang
tiang ngukul, wireh samian biota, aru-ara nandang pikeweh, punika panjak duene
kadung Bangkok ileh-ileh ngaba tumbak poleng, sapunika taler, miwah I kekawa
setata masang jaring. Tiang nenten uning sane ngawinang, jerone sane patut
ngayunin, sampunang uju-uju duka ring dewek titian.

I Lutung kebilbilang tumuli ngelanturang mejalan sambilanga ngrengkeng,
“Apana ane ngeraniang gumine mebiayuhan?, lantas tepukina I tumisi
nyerengseng mondong umahne,! I lutung ngengalang maekan matakon “ue…
Tumisi dadi iba nyerucut mondong umah?. I Tumisi matolihang lantas mesaut,
“inggih jero pecalang, awinag titiangrarud makta umah santukan ikunang-
kunang milehang ngaba api, manah titian jejeh pet ipun nguncangan umah
titiange, samemangkin jerone tunas titian pasubayan.”

Mara keto raos I tumisine, I lutung brangkit pesan, matane barak tumuli genjanga mejalan ngalih I kunang-kunang. Suba joh pejalane, saget tepukina I kunang-kunang di tengah umahne. I Lutung nyagjagin sawireh ngucap “ ue… I kunang-kunang mai malu!”

I kunang-kunang matolihan lantas maekin. I lutung. I kunang-kunang
ngucap, nawegan jero pecalang, napi wenten karya?, dados nemben ngerereh
titian? I Lutung nengkik mamunyi, “ye… ngudiang iba tandruh ?, jani iba lakar
krangkeng awake pelih iba mailehan ngaba api, ngawinang gumine
mablayuhang, liu anake rarud ngaba umahne.”

I Kunang-kunang dabdab nyutin, ‘mangkin dumun jero pecalang. Awinag
titang ileh-ileh makta api, santukan I Beduda sadina-dina ngai bang-bang ring
margi-margine yan titian nenten makta suluh sinah titian macelempung kebang-
bange. Sane mangkin titang nunas pematut ring jerone.”
I Lutung magebras ngalih I Beduda, saget tepukina I Beduda disamping
gokne. I Lutung matkon. “Ai…, beduda corah, dadi iba ngawag-ngawag ngai
bangbang dijalane?, laksana ibane ngaenag gumi biut. I Beduda mesaut dabdab,
“mankin dumun jero pecalang,. Tetujon titian mekarya bangbang pacing anggen
titang nanem bacin I Lembune, sane mebrarakan ring margane, sinah yan
sangprabu melancarang margine bersih ngawinang ledang kayun idane. Iwangke
laksanan titange sekadi sapunika? I Lutung maplengek lantas ngerimik, “ nah
yan keto unduke, I Lembu ane gumine biut, jani awake man ngewales corah
laksanan ibene maluan. Das-dasan awke kelembu di pasihe dugas iba ngutang
awake di peragane. “ I Lutung magebrus mejalan gencang ngalih I Lembu.

Ceritayang I Lembu sedek medem-medeman ngilang padang, jeg teke I
Lutung pejalane encol, kipekane merengang I Lembu nyapa alon, “ inggih jero
pecalang lunga kija mangkin?. I Lutung mesaut bangras, “ ih, lembu, iba mula
demen ngeletehin gumi keme-mai muyagan bancin ibane, jani iba patut
kenedenda mati. Iba lakar repotan kai ring prabu Singa.

“ I Lutung laut mejalan ngerereh I Singa, diarep I singane, I Lutung masila.
I Singa ngeraos, ih I Lutung adakeh iba nepukin pakeweh nabdabang gumine?, I
Lutung mesaut nawegan sang prabu!, ipun lembu sane purun tempal ring iratu,
manah ioune mebalik, ipun jagi ngadu ring iratu. Mara keto raos I Lutung, I Sing
pedih makpak, nagih nyarap ukudang I Lembune, lantas I Singa ngalih I Lembu
kasarengin teken I Lutung.

Ceritayang I Lembu ketemu teken I Lelasan. I Lembu orahange dewekne
repotange teken I Lutung, sinah ia lakar sarape baan I Singa, I Lelasan seken
ngeraos “uduh Lembu de jejeh !, seenune kaine hidup, konden karwan iba lakar
mati, awake misadya nandingin I Singa. Buin kejepne saget teka I Singa ajak I
Lutung, I Singa nyagjagin I Lembu, I Lelasan encol ngadang I Singa sambilange
mamunyi bangras, “ ih Singa cang tandingan ci !, yan kai suba mati mara iba
dadi nyarap I Lembu. I Singa mamunyi bangras, “ ih Lelasan nyalah-nyalah kai
ngelawan iba, gediang awak ibane!, dosan I Lembu gede pesan, ia pantes kene
denda mati?? I Lelasan ngucap, “ih Singa eda iba liunan pete mai metanding.
Lawan icing. I Singa ngamuk lautnyarap, I Lelasan saget mekelid tendasne ngigel
ikutne kutal-kutil. I Singa pedih pesan laut ngengsebang nguber. I Lelasan encol
makecos ka tunggak tinge, I Singa ngangsebang. Nyerap, saget tunggak tiinge
kene sagrep, metatu bungut I Singa cuah-cuah pesu getih. I Singa nyelempoh
lantas mati. Nepukin I Singa mati I Lutung melaib bah bangun ngungsi alas
wayah.

No comments:

Post a Comment

Entri Populer