PEPARIKAN (PANTUN) BALI

Peparikan (Pantun)

 

Peparikan pateh sakadi Wewangsalan, kewanten binanipun weangsalan punika wantah kalih palet (carik), yening peparikan kawangun antuk petang palet dados apada (satu bait), taler mawirama miwah mapurwakanti. Peparikan puniki pateh sakadi "madah" ring kasusastran Indonesia. Yening sihang ipun minab sakadi "Pantun", antuk "ri", punika sering masilur dados "ntun", sakadi; sari, dados = santun. Peparikan, kruna lingganipun "parik", artinipun; awi (karang), polih pangiring "an" dados parikan, kadwipurwayang dados: peparikan, artinipun: awi-awian utwai reragragan.

Peparikan puniki taler sakadi sasimbing indik kahanan kalih polah janma, kawangun antuk lengkara petang carik dados apada (satu bait). Lengkarane sane riinan kalih carik dados "sampiran", lengkarane pungkuran sane kalih carik dados arti sejatine, saha mawirama purwakanti, (a-b, a-b). Purwakanti punika wenten tatiga, luiripun: Purwakanti sastra, Purwakanti basa, Purwakanti suara, sakadi:

1. Purwakanti sastra
   Doyan liang ngandong kanji (a)
   depang tiang ngaba pitu (b)
   yan tiang ngelong janji (a)
   apang tiang kena tantu. (b)
   Aksara "ji" ring kruna "kanji", makanti ring "ji" ring kuna "janji".
   Aksara "tu" ring kruna "pitu", makanti ring "tu" ring kruna "tantu".
2. Purwakanti basa
   Meli gabus duang kranjang
   lamben bodag sing ngenyakin
   yadin bagus mata kranjang
   enyen kodag mangenyakin.
   Mata "kranjang" makanti ring kruna duang "kranjang".
   kodag "ngenyakin" makan ti ring kruna sing "ngenyakin".
3. Purwakanti suara
   Dengdenge kurma lua
   jaene ditu plapahin
   adeng-adeng magama tua
   gaene malu plajahin.
   Suara "a" ring kruna "tua", mapurwakanti ring "a" ring kruna "lua"
   suara "in" ring kruna "plajahin", mapurwakanti ring "in" ring kruna "plajahin"